Endoskopi
Endoskopi, kameralı esnek bir alet yardımıyla ağızdan veya makat bölgesinden girilerek üst sindirim sistemi veya kalın bağırsağın görüntülenmesi ve gereğinde müdahale edilebilmesine olanak sağlayan işlemin genel adıdır. Endoskopi, gastroskopi ve kolonoskopi olarak ikiye ayrılır.
Gastroskopi yemek borusu, mide ve ince bağırsağın başlangıç kısmının görüntülenmesi, kolonoskopi ise kalın barsak ve ince bağırsağın son kısmının görüntülenmesi işlemidir.
Endoskopi nedir? Ne zaman gereklidir?
Kendine ait özel bir ışık kaynağı bulunan, ucundaki kamera aracılığı ile görüntü almayı sağlayan, bükülebilen tüp şeklindeki bir aletle sindirim sisteminin organlarının incelenmesi işlemine endoskopi denmektedir. Bu alete ise endoskop adı verilmektedir.
Ne Zaman Gereklidir?
Endoskopi gerekmektedir.
Endoskopi hasta için zor bir yöntem midir?
Endoskopi 40 yıldır özellikle sindirim sistemi incelemesinde kullanılmaktadır. Eskiye oranla çok hareketli, esnek, daha ince, görüntü kapasitesi yüksek cihazlar var. Endoskopinin başarısı ve hastanın endoskopiden rahatsızlık duymaması kimin yaptığına, nerede yapıldığına, nasıl yapıldığına ve deneyimli bir yardımcı ekibinin olup olmamasına göre değişir. Eğer bir engel yoksa hastaya bir ön hazırlık olarak ilaç uygulanmalıdır. Öncelikle gastroskopi işlemi öncesi hastanın dil kökü ve küçük dil çevresi diş hekimlerinin de kullandığı bölgesel uyuşma yapan bir spreyle uyuşturulur. Bu bulantıyı ortadan kaldırır. Daha sonra da kol damarından rahatlatıcı ve hafif uyku yapıcı ilaçlar verilir. Endoskopi bu şekilde yapıldığı zaman çok rahat olur. Çoğu zaman hasta işlem bittikten sonra "Gerçekten gastroskopi yaptınız mı? Bitti mi?" diye sormaktadır. Ayrıca gerekirse endoskopi sonrası uyku giderici ilaçlar da uygulanır. İşlem bittikten sonra hasta bir iki saat sonra işinin başında olabiliyor. Ama o gün araba kullanmasını ve aşırı dikkat gerektiren işler yapmasını istemiyoruz.
Endoskopi nasıl yapılır?
8-10 milimetre kalınlığında son derece yumuşak bir boru gastroskopide yemek borusundan mideye ve onikiparmak bağırsağına gönderilerek yönlendirilip ulaşılıyor. Kolonoskopi de ise tüm kalın bağırsak inceleniyor. Aşağı yukarı uzunluğu 110-120 cm arasında olan cihazın ucunda kamera var ve geçtiği bölgeleri bir televizyon ekranına yansıtıyor. Doktor da bu görüntülere bakarak hastanın incelenen bölgenin iç yüzeyini görüyor ve teşhisi koyabiliyor. Bu işlem sırasında hastanın nabız durumu ve oksijen düzeyi izleniyor. Gerekirse tanı için parça alınıyor (biyopsi) veya kanama durdurma, polip çıkarma gibi tedavi edici işlemler de yapılabiliyor. Gastroskopi işlemi 3-5 dakikada, kolonoskopi ise 15-20 dk' da tamamlanıyor. Tüm bu işlemler için önceden en az 6 saatlik açlık gerekiyor. Gastroskopi işlemi için tek başına açlık yeterli olurken, kolonoskopi işlemi için en az 2 gün süren özel ilaçlarla bağırsak temizliğinin yapılmış olması gerekmektedir.
Kolonoskopi Nedir, Nasıl Yapılır?
İnsan vücudunda bulunan latince "kolon" denilen kalın bağırsakların görüntülenmesi için kullanılan yönteme kolonoskopi denir.
Ucu aydınlatıcı bir aletle kalın bağırsağın içine girerek kolonun iç yüzünün durumunu, tümör yada bağırsaklarda herhangi anormal bir durum olup olmadığı teşhisinde kullanılır.
Rijit endoskop denilen eski yöntemlerde uzun ince bir boruyla bağırsağın sadece kısa bir kısmı görünebilmekteydi. Daha sonra "flexsibble" denilen kıvrılabilir hale geldi. Böylece bağırsağın her tarafının görülebilme imkanı oluşmuştur.
Kolonoskopi neden yapılır, hangi hastalıklar teşhis edilir?
Kolonoskopi sayesinde bağırsak divertikülü, iltihabi bağırsak hastalığı, bağırsak kanseri vb. hastalıkların tanısı konulup, parça alınarak patolojik tetkikle ayırımı da gerçekleştirilebilir. Bu işlem sırasında, gerekiyorsa iç organların fotoğraflarının alınması mümkündür.
Kolonoskopi iki amaçka kullanılır. Birincisi teşhis amacıyla; kalın bağırsağın içinde tümörel bir kitleden şüphelenildiğinde yada makattan gelen kanamanın basit bir lezyon mu yoksa bir kanser oluşumu olup olmadığının teşhisinde yardımcı olmaktadır.
Kalın bağırsak kanserlerine büyük ölçüde polip denilen küçük ve iyi huylu olan urların yol açtığı bilinmektedir. Ancak, bu urlar zaman içinde kötü özellikler kazanabilmekte, yani kanserleşebilmektedirler. Kolonoskopi yardımı ile bunları çıkartmak ve hastayı takip etmek mümkün olmaktadır.
Nasıl yapılır?
İşlem genellikle ağrısız olup rahat seyreder. İşlem sırasında hava verilmesine bağlı olarak, hafif baskı hissi ve karın krampları hissedebilirsiniz. İşlem öncesinde rahatlamanız için bazı ilaçlar yapılacağından pek huzursuzluk hissetmezsiniz. Siz sırtüstü veya yan tarafınıza doğru yatarken doktorunuz tetkike başlayacaktır. Kolonoskopi işlemi 15 ile 60 dakika arasında sürmektedir. Ayrıca, işlem sonrasında 1-2 saatlik bekleme süresi uygulanmaktadır.